wtorek, 26 marca 2019

Linia kolejowa 304 (Brzeg – Łagiewniki Dzierżoniowskie)

Linia kolejowa nr 304 łączy Brzeg i Łagiewniki Dzierżoniowskie. Trasa o długości 50,645 km położona jest w dwóch województwach, z czego większa część trasy przebiega w województwie dolnośląskim. We wrześniu 1910 roku nastąpiło otwarcie przewozów na całej linii. Ruch pasażerski odbywał się do 1 września 1989 roku, kiedy to zawieszono ruch na całej linii. W 1992 przestały jeździć pociągi towarowe na odcinku Głęboka – Małujowice. W 2005 roku linię Łagiewniki Dzierżoniowskie – Małujowice usunięto z ewidencji PKP PLK, co oznaczało zamknięcie linii dla ruchu towarowego.
źródło: wikipedia.org

środa, 20 marca 2019

Kondratowice - Pałac z XVIII w.

Kondratowice  wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim.
Krótka historia pałacu.
Najstarsza część pałacu pochodzi z XVI w., powstała na miejscu dawnego, niewielkiego zamku. Około 1740r. rezydencję przebudowano w duchu baroku. Kolejna spora przebudowa, tym razem na eklektyczną mieszankę neoklasycyzmu i neorenesansu francuskiego, odbyła się w 1891r. Po II WŚ pałac przeszedł w ręce Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W 1973r. budynek został wyremontowany, odnowiono wnętrza i dostawiono przybudówkę (obecnie rozebrana). Kolejny remont wykonano już współcześnie. Majątek w Kondratowicach wyjątkowo często zmieniał właścicieli, wśród nich znaleźli się m.in. książęta: legnicki i Habsburgowie. Od strony głównego podjazdu pałac otacza fosa. Nad wejściem głównym znajduje się niewielki portal, a nad nim balkon. Powyżej wznosi się eklektyczny, trójkątny szczyt z okulusem.
źródło: polskiezabytki.pl

sobota, 16 marca 2019

Lwów - Ratusz (Ukraina)

Ratusz we Lwowie został wzniesiony w latach 1827–1835 w stylu klasycystycznym według projektu Józefa Markla i Franciszka Treschera. 2 listopada 1848 roku, w wyniku bombardowania Lwowa przez Austriaków, ratusz spłonął. Odbudowa trwała rok, nieznacznie zmieniając pierwotny projekt. 25 września 1921 roku, w miejscu dwugłowego austriackiego orła zdjętego 3 maja 1919, na szczycie wieży ratusza odsłonięto polskiego Orła Białego.
źródło wikipedia.org

Lwów - Panorama z Kopca Unii Lubelskiej (Ukraina)

Kopiec Unii Lubelskiej na Wysokim Zamku, usypany z okazji 300. rocznicy zawarcia unii lubelskiej (1569). Ze szczytu (413 m n.p.m.) roztacza się widok na miasto i okolicę.

Lwów - Kościół św. Elżbiety (Ukraina)

Kościół św. Elżbiety we Lwowie to obecnie cerkiew pw. św. Olgi i Elżbiety. Świątynia położona, w najwyższym punkcie Śródmieścia. Zbudowany w latach 1904–1911 według projektu Teodora Talowskiego, określany jako „największa i zarazem najpiękniejsza świątynia lwowska ery nowożytnej” oraz „najwspanialszy zabytek architektury sakralnej epoki historyzmu na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej”.
Po 1945 roku kościół został zamieniony na magazyn żywności, popadł w ruinę, a jego wyposażenie uległo zniszczeniu.Ukraina odzyskując niepodległość w 1991 roku przekazała obiekt Kościołowi katolickiemu obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, dodano też wezwanie św. Olgi do dotychczasowego wezwania św. Elżbiety.
źródło: wikipedia.org

Lwów - Katedra Św Jura (Ukraina)

Archikatedralny sobór św. Jura to cerkiew archidiecezji lwowskiej Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego – metropolii halickiej. Zbudowana w latach 1744-1772 w stylu rokokowym z fundacji biskupa ordynariusza greckokatolickiej diecezji lwowskiej Atanazego Szeptyckiego. Trzynawowa świątynia, łączy w bardzo oryginalny sposób sztukę rokokową z planem kościoła wschodniego. Stanowi, według niektórych opinii, najdoskonalsze dzieło europejskiego późnego baroku.
W 1998 sobór św. Jura razem ze Starym Miastem, Wysokim Zamkiem i Podzamczem został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
źródło: wikipedia.org

Lwów - Katedra Ormiańska (Ukraina)

Katedra Ormiańska pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny to jedenden z najstarszych i najcenniejszych zabytkowych kościołów Lwowa, ufundowana przez Ormian w II połowie XIV wieku, będąca niemal od początku ośrodkiem biskupstwa ormiańskiego. Wielokrotnie przebudowywana i rozbudowywana, zachowała ślady architektoniczne ze wszystkich etapów swojej historii. Do 1945 roku świątynia była katedrą katolicką obrządku ormiańskiego pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Po II wojnie światowej, wraz z przyłączeniem Lwowa do ZSRR, wprowadzeniem ustroju komunistycznego i zmuszeniem Ormian do wyjazdu do Polski Ludowej katedra została zamknięta i przekazana na potrzeby Lwowskiej Galerii Obrazów jako magazyn. Funkcję tę pełniła do roku 2000. W latach 2000–2003 przekazana etapami ustanowionej w 1997 roku diecezji Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego, obejmującej Ormian przybyłych na Ukrainę po II wojnie światowej. W latach 2006–2013 przeprowadzono w katedrze prace konserwatorskie. Część tych prac sfinansowała Rada Miejska Lwowa, a część Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.
źródło: wikipedia.org

Lwów - Katedra Dominikańska (Ukraina)

Kościół Bożego Ciała i klasztor oo. dominikanów, a obecnie greckokatolicka cerkiew Najświętszej Eucharystii jest jednym z najwspanialszych barokowych zabytków Lwowa. Budowa obecnej świątynie miała miejsce w latach 1748-1764.
W latach 90. XX wieku kościół przekazano ukraińskiej cerkwi greckokatolickiej, natomiast w części zabudowań klasztornych Funkcjonuje jako Muzeum Historii Religii.

Lwów - Bazylinka Wniebowzięcia NMP (Ukraina)

Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jest jednym z najstarszych kościołów Lwowa znajdujący się w narożniku lwowskiego rynku. Trójnawowy gmach w stylu gotyckim o długości 67 m i szerokości 23 m zbudowany na przełomie XIV i XV wieku według planów architekta miejskiego Piotra Stechera.
W roku 1910 katedra otrzymała od papieża Piusa X tytuł Bazyliki mniejszej. Po drugiej wojnie światowej z katedry zostali usunięci arcybiskupi lwowscy – powrócili tutaj dopiero w roku 1991. W latach 1999–2000, z okazji planowanej wizyty papieża Jana Pawła II, wnętrze katedry zostało poddane gruntownej restauracji przez polskich i ukraińskich konserwatorów zabytków. Przeprowadzono wówczas renowację prezbiterium, wielkiego ołtarza, zakrystii oraz kaplicy św. Józefa. 25 czerwca 2001 roku w czasie swojej pielgrzymki na Ukrainę wizytę w katedrze złożył papież Jan Paweł II, upamiętnia to tablica znajdująca się przed wejściem do katedry.
źródło: wikipedia.org

Lwów - Dworzec kolejowy (Ukraina)

Eklektyczny dworzec został wzniesiony w latach 1899–1904 według projektu Władysława Sadłowskiego. Stacja Lwów jest dworcem przelotowym, znajduje się na 3. paneuropejskim korytarzu transportowym łączącym Drezno z Kijowem przez Wrocław, Katowice i Kraków.

Krótka historia
Kolej dotarła do Lwowa dzięki budowie kolei galicyjskiej im. Karola Ludwika. 4 listopada 1861 r. oddano do użytku odcinek Przemyśl – Lwów, a 12 lipca 1869 r. Lwów – Brody.
W pierwszych latach istnienia kolei następował dynamiczny wzrost liczby pasażerów, od 200 tys. rocznie tuż po otwarciu do 1,5 mln rocznie pod koniec XIX wieku. W wyniku wzrastającego ruchu, zapadła decyzja o budowie nowego dworca w miejscu starego.
Dworzec został otwarty w sobotę 26 marca 1904 roku. W tym czasie ze Lwowa odjeżdżały 94 pociągi dziennie. Na dworcu funkcjonowały trzy poczekalnie wyposażone w bufety dla podróżnych. 20 czerwca 1915 r. dworzec podpaliły wycofujące się wojska Imperium Rosyjskiego. Następnie budynek został uszkodzony podczas obrony polskiej 1918-1919 w trakcie wojny polsko-ukraińskiej. Wówczas stanowił pierwszą polską placówkę obronną, zaś w związku z tym dworzec w 1922 został odznaczony Krzyżem Obrony Lwowa i w tym miejscu został wmurowany wizerunek tego odznaczenia.
1 września 1939 roku budynek dworca został zbombardowany przez Luftwaffe, w wyniku czego zniszczona została praktycznie cała szklana konstrukcja hali peronowej. Mimo to dworzec pozostał ważnym punktem polskiej obrony miasta. W 1940, pod okupacją sowiecką, zbudowano dworzec tymczasowy. Obiekty dworca ucierpiały ponownie w czerwcu 1941 roku. Pod okupacją niemiecką ruszyła odbudowa głównego budynku, którą ostatecznie zakończono w 1957 roku, pomimo tego, że istniały plany jego zburzenia i zastąpienia go nowym, zgodnym z duchem epoki. W efekcie zewnętrzny wygląd dworca przywrócono do stanu bliskiemu oryginałowi, a wnętrza wypełniono stalinowskim socrealizmem.
Lwowski dworzec jest obecnie najważniejszym punktem komunikacyjnym miasta. Aktualnie stacja odprawia około 1,2 mln pasażerów miesięcznie. Bezpośrednie połączenia łączą Lwów m.in. z Kijowem, Odessą, Charkowem, Wrocławiem i Warszawą.
źródło: wikipedia.org


poniedziałek, 11 marca 2019

Piekary Śląskie - KWK Andaluzia

Początki KWK Andaluzja sięgają 1903 roku, z połączenia pól górniczych Andalusien, Rest Phoenix, Rest Oppurg oraz Kronprinzess, które należały do Guidona Henckel von Donnersmarcka.
Zakład był budowany 1908–1912, a wydobycie rozpoczęto w 1911 roku.
W latach 1993–2003 kopalnia należał do Bytomskiej Spółki Węglowej SA.
W lutym 1999 roku zakład postawiono w stan likwidacji i został połączony przekopem z kopalnią Piekary.
W 2006 roku zapadła decyzja o likwidacji, wyburzono blisko 200 budynków kopalni.
W 2009 roku zniszczono wieżę szybu Reymont, w 2012 – wieżę szyby Sienkiewicz, a 10 marca 2014 roku została wyburzona wieża wyciągowa szybu Żeromski. Jedynym pozostałym szybem po kopalni Andaluzja jest szyb Dołki, wykorzystywany m.in. do transportu załogi kopalni Bobrek-Piekary.
źródło wikipedia.org

Pierwsza moja wizyta na Andaluzji była w grudniu 2013 roku, na której została jedynie wieża szybu Żeromski. Trzy miesiące później pomimo powszechnie znanej daty wysadzenia Żeromskiego niestety nie mogłem być na miejscu, czego bardzo żałuję do tej pory. Następnego dania pojechałem na miejsce aby zobaczyć jak wygląda krajobraz po rozbiórce.
Obecnie po głównym zakładzie KWK Andaluzja pozostały jedynie zdjęcia i wspomnienia.

sobota, 2 marca 2019

Warszawa - Mauzoleum Walki i Męczeństwa w dawnej siedzibie Gestapo na Szucha 25

Mauzoleum Walki i Męczeństwa w dawnej siedzibie Gestapo (ul. Szucha 25) jest jednym z najlepiej zachowanych miejsc niemieckiej nazistowskiej kaźni Polaków w Warszawie.
1 października 1939 roku część gmachu przy al. Szucha 25, w którym mieściło się Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, zajęły na kilka dni oddziały Wehrmachtu. 7 października budynek został oficjalnie przejęty przez niemiecką służbę bezpieczeństwa.
Drugie i trzecie piętro oraz część pokoi na parterze i pierwszym piętrze budynku zajmował największy departament hitlerowskiej policji Wydział IV Geheime Staatspolizei (Gestapo). W suterenie lewego skrzydła gmachu urządzono więzienie śledcze. Jedną z sal podzielono na 10 małych cel izolacyjnych, do których wstawiono żelazne łóżka. Powstały również 4 cele zbiorowe bez okien, w których więźniowie oczekiwali na przesłuchania. Do gmachu w alei Szucha przywożono więźniów z Pawiaka , innych więzień dystryktu warszawskiego oraz osoby dopiero co aresztowane. Aby wymusić zeznania osadzonych poddawano przesłuchiwaniom z zastosowaniem wymyślnych tortur – bicia (pałką, pejczem, gumą, żelaznymi drągami, kolbami pistoletów), kopania, szczucia psami, przypalania papierosami lub żelaznym prętem (szczególnie twarzy, pięt i jamy brzusznej), miażdżenia palców i genitaliów, wieszania na skutych z tyłu rękach (tzw. słupek), łamania kości, wybijania przednich zębów, uszkadzania gałek ocznych, duszenia maską przeciwgazową z uszkodzonym pochłaniaczem, drażnienia prądem elektrycznym, wlewania wody do nosa przy zakneblowanych ustach, zanurzania głowy więźnia w wiadrze z wodą i trzymanie jej tam aż do wystąpienia objawów uduszenia, wyrywania paznokci oraz wbijania pod nie stalowych igieł. W celu psychicznego złamania więźniów i skłonienia ich do zeznań torturowano na ich oczach ich najbliższych. Krzyki katowanych więźniów zagłuszano nastawionym na maksymalną głośność odbiornikiem radiowym Telefunken. Poddanym brutalnemu śledztwu mógł być każdy, nie chroniły przed nim ani wiek, płeć, ani stan zdrowia. Katowano nawet kobiety w zaawansowanej ciąży.
Skatowanych więźniów, którzy po przesłuchaniach nie mogli już poruszać się o własnych siłach, często wynoszono na noszach. Zdarzało się także, że ofiary były wleczone do więzienia w piwnicy za nogi, włosy lub pasek zaciśnięty na szyi. Zwłoki zamordowanych były najczęściej przekazywane do kostnicy miejskiej przy ul. Oczki.
O skali zadawanych cierpień świadczą m.in. licznie zachowane na ścianach cel napisy. Większość z nich została wydrapana w murze paznokciami, tylko nieliczne zostały napisane ołówkiem lub okruchem węgla. Dla dziesiątków więźniów przesłuchania na Szucha zakończyły się trwałym kalectwem, wielu zadręczono na śmierć. Metody prowadzenia śledztwa przez warszawskie Gestapo często prowadziły do samobójstw zatrzymanych.
Podczas powstania warszawskiego Niemcy dokonywali tutaj masowych egzekucji Polaków, których zwłoki następnie palono w okolicznych budynkach oraz na skwerze u zbiegu Alej Ujazdowskich i alei Szucha.
Trudno jest dokładnie ustalić liczbę ofiar gmachu w alei Szucha 25, większość dokumentów i akt Gestapo została bowiem spalona w 1944 roku w jednym z pokoi gmachu. Rozmiar popełnionej zbrodni, według powojennych ustaleń Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Warszawie z czerwca 1946 roku, obrazuje ilość prochów i kości ludzkich odnalezionych w piwnicach budynków przy al. Szucha, które ważyły ok. 5,5 tony.
Po zakończeniu II wojny światowej gmach przy al. Szucha 25 nie został zniszczony. Byli więźniowie i mieszkańcy Warszawy zaczęli traktować to miejsce jak cmentarz – paląc znicze i składając kwiaty. Podjęli również inicjatywę utworzenia w podziemiach budynku mauzoleum – miejsca pamięci narodowej.
Na mocy postanowień uchwały Rady Ministrów z 25 lipca 1946 roku pomieszczenia piwnic więzienia Gestapo przy al. Szucha 25 w Warszawie uznane zostały za miejsce martyrologii, świadectwo męki i bohaterstwa Polaków. Zdecydowano zachować areszt w stanie nienaruszonym i utworzyć w nim muzeum.
Mauzoleum Walki i Męczeństwa zostało otwarte 18 kwietnia 1952 roku.
Podczas tworzenia ekspozycji w podziemiach gmachu przy al. Szucha zachowano w stanie zbliżonym do pierwotnego, wraz z częścią oryginalnego wyposażenia, 4 cele zbiorowe, korytarze i 10 cel izolacyjnych. Na podstawie zeznań byłych więźniów odtworzono pokój dyżurującego gestapowca, w którym dokonywano doraźnych przesłuchań. W gablocie po prawej stronie można obejrzeć m.in. podręczne narzędzia tortur wykorzystywane przez Niemców, a po lewej – drewniany kozioł do bicia więźniów. Na biurku znajdują się rozłożone akta, pistolet oraz maszyna do pisania w której wałek wkręcony jest protokół z przesłuchania, obok stoi wieszak na którym wisi płaszcz, czapka oraz pas z kaburą pistoletu. Na ścianie umieszczono portret Adolfa Hitlera. W 2008 roku mauzoleum zostało zmodernizowane i unowocześnione. Zwiedzającym towarzyszy 5 projekcji multimedialnych, z których najbardziej poruszającą jest etiuda Wola przetrwania, pokazująca upadającego i podnoszącego się więźnia.
Na ścianie celi nr 6 odkryto również napis, często przytaczany w następnych latach w literaturze historycznej i patriotycznej:

Łatwo jest mówić o Polsce
Trudniej dla niej pracować
Jeszcze trudniej umrzeć 
A najtrudniej cierpieć.


piątek, 1 marca 2019

Warszawa - Muzeum Więzienia Pawiak

Pawiak to nieistniejące więzienie mieszczące się w gmachu wzniesionym w latach 1830–1835 pomiędzy ulicami Dzielną, Pawią i Więzienną. Od nazwy ulicy Pawiej pochodzi zwyczajowa nazwa więzienia. Od roku 1863 był więzieniem politycznym z oddziałami męskim i kobiecym. W latach zaborów więzieni tu byli członkowie Rządu Narodowego, powstańcy 1863 r., tysiące działaczy partii robotniczych, narodowych i ludowych. W czasie rewolucji 1905 roku Pawiak był, obok Cytadeli Warszawskiej, głównym więzieniem politycznym dla jej uczestników.
W latach 1939–1944 Pawiak był największym niemieckim więzieniem politycznym na terytorium okupowanej Polski. Według szacunków historyków od 2 października 1939 do 21 sierpnia 1944 przez Pawiak przeszło ok. 100 tys. osób, z czego ok. 37 tys. zostało zamordowanych, a ok. 60 tys. wywieziono w 95 transportach do obozów koncentracyjnych oraz innych miejsc odosobnienia. Pierwszych Polaków osadzano w Pawiaku od 2 października 1939. Byli to działacze polityczni i samorządowi, przedstawiciele kultury, przedsiębiorcy i członkowie różnych polskich organizacji. Aresztowania te przeprowadzano w ramach akcji represji na polskiej inteligencji tzw. Intelligenzaktion przeprowadzanej przez grupy operacyjne Einsatzgruppen działające w czasie kampanii wrześniowej w Polsce. W 1940 r. Pawiak stał się więzieniem śledczym Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego a szczególnie jej Wydziału IV Tajnej Policji Państwowej – Gestapo
Egzekucje więźniów politycznych z Warszawy Niemcy przeprowadzali zazwyczaj w tajemnicy, w okolicach niedostępnych dla osób postronnych. Miejscami kaźni stały się m.in.: ogrody sejmowe przy ul. Wiejskiej; Las Kabacki; Szwedzkie Góry na terenie Bemowa; Las Sękociński koło Magdalenki; Lasy Chojnowskie koło Stefanowa; Laski, Wydmy Łuże i Wólka Węglowa na obrzeżach Kampinosu; a przede wszystkim – Palmiry
W 1942 załoga Pawiaka uczestniczyła w wielkiej akcji deportacyjnej mieszkańców getta do obozu zagłady w Treblince. Na terenie więzienia gromadzono część mienia po wywożonych Żydach, m.in. w dawnej kaplicy na oddziale męskim zorganizowano skład leków z aptek getta.
31 grudnia 1943 strażnik więzienny Wippenbeck powiesił w celi zbiegłego z obozu jenieckiego Stalag VIII B brytyjskiego lotnika Geofrey'a Hickmanna; jako przyczynę śmierci oficjalnie podano samobójstwo.
Masowe zbrodnie na Pawiaku w maju 1943 wstrząsnęły Warszawą. Na murach domów, tablicach ogłoszeniowych oraz chodnikach pojawiły się napisy „Pawiak pomścimy”. Od października 1943 r. w Warszawie odbywały się natomiast jawne egzekucje na ulicach miasta mające na celu zastraszenie mieszkańców stolicy. Na Pawiak przywożono wówczas masę ludzi złapanych w ulicznych łapankach i obławach. Egzekucje więźniów od 16 października 1943 r. do 15 lutego 1944 r. odbywały się codziennie, a nawet kilka razy w ciągu dnia. Nazwiska rozstrzelanych umieszczano na obwieszczeniach lub ogłaszano przez megafony uliczne.
Wynikiem współdziałania komórki więziennej na Pawiaku z wolnością były słynne akcje zapoczątkowane odbiciem 26 marca 1943 r. przez specjalny Oddział Grup Szturmowych Szarych Szeregów w akcji pod Arsenałem Jana Bytnara „Rudego” dowódcy Hufca „Południe” oraz 20 innych więźniów przewożonych z siedziby Gestapo w al. Szucha 25 na Pawiak.
Wobec zbliżającego się frontu, 23 lipca 1944 Niemcy rozpoczęli przygotowania do likwidacji więzienia20 sierpnia nastąpiła ewakuacja niemieckiej załogi więzienia, zaś 21 sierpnia 1944 Pawiak oraz sąsiadujące z więzieniem budynki zostały wysadzone w powietrze.
Po wojnie ocalał prawy słup bramy i wiąz szypułkowy, który rósł tuż obok niej po wewnętrznej stronie muru więziennego. Do drzewa tego rodziny pomordowanych przez Niemców więźniów mocowały tabliczki z ich nazwiskami. Wiąz jednak usechł w 2004 r., dlatego pracownicy Gliwickich Zakładów Urządzeń Technicznych (GZUT) wycięli go, zdjęli z niego formę i wykonali odlew brązowy, ustawiony na tym samym miejscu w 2005 roku.
Obecnie na terenie Pawiaka znajduje się Muzeum Więzienia Pawiak, działające jako oddział Muzeum Niepodległości. Budynek Muzeum wzniesiono na ocalałych fundamentach podziemnych kazamat VII i VIII oddziału więzienia wysadzonego przez Niemców w sierpniu 1944 roku. Wysokość oryginalnych ścian w zrekonstruowanych celach wynosi 1,1 – 1,5 m. Podczas budowy wykorzystano większość znalezionych w czasie odgruzowywania obiektu krat, zawiasów, zamków i okuć oraz zabezpieczono wydobyte z ruin dokumenty, elementy wyposażenia i przedmioty używane przez więźniów.
źródło: wikipedia.org